Voor veel vrouwen was de film Wonder Woman een mijlpaal. Een film met een echte vrouwelijke superheld in de hoofdrol. Niet als bijrol, niet als support, maar in de hoofdrol. Serieus, hij is geweldig. Al kijk je alleen maar naar de trainingsscène van de Amazones* – ga hem zien.

Zoals in het filmpje hierboven mooi te zien is: niet alleen het meisje in Wonder Woman kostuum moet huilen; ook het jongetje dat zijn rolmodel ontmoet. Rory Miller zei onlangs in een interview: “Ik groeide op met allerlei filmhelden die eruit zagen zoals ik er later uit zou zien.”

Dat maakt uit, en het belang ervan is niet dat je tegen iemand op kijkt, maar een voorbeeld hebt voor wat jij zou kunnen worden.

Waarom zou je een held willen worden?

Afgelopen jaar volgde ik een training bij Rafe Kelley, Evolve Move Play: een training over gezonder, beter, en natuurlijker leren bewegen. Maar de training ging niet alleen over hoe je beter kunt leren bewegen. Kelley ging ook uitgebreid in op waarom je dat zou willen.

Kelley gebruikte hiervoor het idee van de draak. Een draak is volgens hem alle menselijke problemen in één. Het is een samenraapsel van al onze natuurlijke vijanden: grote roofdieren, roofvogels en gifslangen. De draak staat voor hem dus niet alleen voor alle problemen, maar ook voor de mengeling van problemen die ervoor zorgen dat een probleem complex is. (Één probleem is geen probleem, twee problemen zijn een half probleem, drie problemen… zijn pas écht een probleem.)

Beter leren bewegen, leren bewegen in enge situaties, zoals bij de versie van parkour waar hij les in geeft, leert ons omgaan met complexiteit, met onze eigen angst. Parkour gaat expliciet over angst, over je angst zien en er mee leren omgaan.

Beter leren bewegen is dus trainen met angst. Alles wat met leren te maken heeft, concluderen Kelley en Miller in het bovengenoemde interview, “irriteert”. Dat vind ik wel een mooi beeld, want het geeft mooi dat gevoel weer dat je hebt als je iets moeilijks aan het leren bent.

En die irritatie, dat doorgaan ondanks de angst en moeilijkheid, dat is wat dapperheid is.

Maar voor wie wordt je een held?

Dat was voor mij eigenlijk nog niet genoeg verklaring. “Waarom moet die draak dan dood?” vroeg ik me af. Als je hem alleen doodt omdat je dat kunt, dan ben je gewoon dingen kapot aan het maken. Daar is geen eer aan te behalen. Zoals de opa zegt in de film Angus (1995): “Superman is niet dapper. Want superman is onverwoestbaar, en je kunt niet dapper zijn als je onverwoestbaar bent.” Een draak doden die zwakker is dan jij, is niet dapper. Je hebt dus uitdagingen nodig die échte uitdagingen voor jou zijn.

Als je hem alleen dood maakt omdat hij een probleem voor jou is – tja, dan ben je gewoon iemand die overleeft. Dat maakt je nog niet tot een held. Dus mijn idee zou zijn dat je de draak verslaat omdat hij degenen bedreigt die hem zelf niet aankunnen. Als hij hen niet bedreigt, hoef je hem niet te doden; als anderen hem aankunnen, hebben ze jou als held niet nodig.

Miller zegt: “Als je de resources die je hebt, alleen gebruikt voor jezelf, ben je een klootzak. Als je ze gebruikt om anderen te helpen, ben je een alfa. Dat is enorm eervol.”

De reden om een held te worden is dus niet alleen maar om er zelf beter van te worden. Het is belangrijk dat iedereen er beter van wordt.

Aly Raisman (zie foto rechts) is een van de slachtoffers van een “arts” die het Amerikaanse olympisch gymnastiekteam begeleidde en meer dan 160 jonge vrouwen seksueel misbruikte. Bij haar slachtofferverklaring richtte Raisman haar pijlen ook op de omstanders, en dan vooral de autoriteiten. Want als niemand vervelend gedrag durft te bespreken, kan degene die het nare gedrag vertoont, gewoon zijn gang blijven gaan. Als goede mensen niets zeggen, krijgt het kwaad een betere kans.

Een vraag die ik vaak van leerlingen krijg is: “Is gillen een goed idee?” Ik vraag dan altijd terug: “Waarom zou je gillen?” Het antwoord dat ik krijg is dan “Zodat mensen je komen helpen.”

In dat geval is gillen geen goed idee. Je maakt jezelf afhankelijk van anderen. Je geeft je initiatief op. En het signaal dat je aan zowel de dader als jezelf geeft is: “ik kan dit niet”. En dat zijn, met goede reden, mijn vier verboden woorden. Je kun het wel.

Daarom moet een held niet iemand zijn tegen wie je opkijkt. Ze moet een rolmodel zijn voor wat ook jij kunt zijn. Het allerbelangrijkste om je te realiseren over helden is dat het geen zin heeft te wachten tot iemand anders een held wordt. De enige held ben jij.

De enige uitweg is omhoog

Want elke keer als je ergens voor wegloopt, zorgt een systeem in onze geest ervoor dat we nog meer gaan geloven dat het ding in kwestie gevaarlijk was. We zijn er immers voor weggelopen, en om te geloven dat dat de juiste keuze was, moet het ding dus wel gevaarlijk zijn.

Dit is een neerwaartse spiraal. Elke keer dat je iets opgeeft, vertel je jezelf dat je zwak bent, en als je jezelf dat vertelt, ga je dat ook geloven.

De enige uitweg is omhoog. De enige uitweg is: moeilijke dingen gaan leren. Ondanks de irritatie. De uitdagingen aangaan. De draak in de ogen kijken. Hoe oneerlijk dat ook is. Want ook als we de wereld eerlijker maken, ook als we de wereld structureel verbeteren, het geen zin heeft om jezelf niet te verbeteren.

Want het onbekende, het onvoorzien kan altijd toeslaan. Dat is het leven. En hoe meer je onbekende, onvoorziene dingen uit de weg gaat, hoe zwakker je wordt. En hoe zwakker je wordt, hoe ongelukkiger je wordt. “Zwak zijn is echt niet leuk,” concluderen Miller en Kelley.

Daarom zijn krachttraining, training in bewegen, en zelfverdediging de basis voor beter worden in wat dan ook. Ze geven je de ervaring van omgaan met uitdagingen, en ze maken alles makkelijker. Voordat ik met fitness begon, was alles zwaar. De meubels in het huis van mijn ouders verplaatsen was vervelend. Mijn tas met boeken naar school dragen was een last. Ik had altijd pijn in mijn rug. Fitness heeft dat alles opgelost. Ik leerde dat ook ik sterk kon zijn.

Zelfverdediging is de moeite waard – want jij bent de moeite waard

In het interview zegt Kelley dat mensen een simpele afweging maken over of ze zelfverdediging gaan leren. Zelfverdediging leren kost tijd, geld en inspanning. Als je denkt dat je het nooit “nodig gaat hebben”, dan ga je dat niet doen. Ik denk dat daar vaak het probleem zit. Mensen zien niet dat zelfverdediging een verbetering is op heel je leven.

Als je zelfverdediging niet kunt vertalen naar je dagelijks leven, heeft het geen zin. Als je beter wordt tijdens de training, maar je persoonlijke situatie verbetert niet, heeft de training geen zin. Zelfverdediging hoort je meer rust, meer geluk, meer vrijheid en meer moed op te leveren: in je dagelijkse leven. En als het dat niet doet, zal ook de verdediging zelf niet werken.

Een goede cursus zelfverdediging geeft je dingen die je vandaag nog kunt doen, voor je dagelijks leven. Een goede cursus zelfverdediging gaat over jou. Het gaat over alles wat jij al in je hebt en dat er alleen maar uit hoeft te komen om jouw leven zoveel beter te maken.

Elke dag een beetje heldhaftiger

Wonder Woman is natuurlijk een superheld, en dat is fictie. Daarom heb ik aan de rechterkant in deze blogpost een paar heldhaftige vrouwen uit de echte wereld neergezet. Vrouwen die zich niet hebben laten tegenhouden door wat de maatschappij van hen verwacht. Ik heb er maar twee uitgekozen, en dat is een raar getal. Het vraagt om nog eentje. Mag jouw foto erbij?

Laat je niet ontmoedigen door hoe ver zij zijn gekomen. Iedereen doet alles stap voor stap. Het gaat er niet om dat je morgen testpiloot of openbare aanklager moet worden. Het gaat erom dat je de eerste stap zet. En de volgende. En de volgende.

In de les vraag ik vaak: Wat zou je doen als het niet om jouw leven ging, maar om het leven van je kleine zusje? Van je kleine nichtje? Wat zou je haar gunnen? Hoeveel heldhaftigheid, groei, vrijheid, en geluk zou je haar gunnen?

We hebben meer helden nodig. Mag jij er een van zijn?

——————————————————————————————–
* Hier zie je alles wat ik beschreef in mijn post over houding, beweging en “mooi” zijn. De vrouwen in deze scène bewegen functioneel. Geen shots in decolletés, geen soft-focus, geen seksueel beladen bewegingen; en als er rokje omhoog valt, dan is dat omdat de eigenaar een functionele beweging uitvoert. Zelfs de gevechtshandelingen zelf zijn realistisch. Dit is het beeld van competentie dat ik zo graag wil zien.