Van de week hoorde ik de nieuwslezeres van de BBC verkeersinformatie zeggen: “Slow is smooth, smooth is fast”. Het is een spreuk die door motorrijders wordt gebruikt, maar ik dacht, “Dat móet haast wel van de gevechtskunsten afkomstig zijn.” Een beetje rondzoeken op internet en dat blijkt te kloppen – hoewel de bron niet met zekerheid bekend is, komt het waarschijnlijk van de scherpschutters van het Amerikaanse korps mariniers.

En het is uitermate relevant voor het leren van zelfverdediging. Veel mensen zijn erg gefocust op het idee dat je je bewegingen snel moet uitvoeren. Maar snelheid bestaat niet.

Elke handeling kost tijd. De instructie om een spier te bewegen heeft een bepaalde tijd nodig om de afstand van je hersenen naar de betreffende spier af te leggen. Als de spier zich spant, heeft de beweging van bijvoorbeeld je onderarm tijd nodig, afhankelijk van de massa van je onderarm en hoeveel spiercellen tegelijk zich samentrekken.

Wat je in de gevechtskunsten leert, is elke beweging zo spaarzaam mogelijk te maken. Als tijd geld is, wil je zo weinig mogelijk seconden uitgeven om een bepaalde beweging te maken. Dat betekent dat je van je beweging zoveel mogelijk wilt afhalen.

Als je iets snel wilt doen, ben je vaak bezig iets toe te voegen. Beweging + snelheid. Je hebt het idee dat je iets snel moet doen, daardoor voel je tijdsdruk, en die tijdsdruk vertaalt zich dan weer in spierspanning. En spierspanning is iets dat je toevoegt. Spierspanning is iets dat je vertraagt.

Het snelst ben je als je ontspannen bent. En met “ontspannen” wordt bedoeld “met de juiste spanning”. Als je helemaal ontspannen bent, zak je natuurlijk als een plumpudding in elkaar. Maar als je “de juiste spanning” hebt, handhaaf je je houding zonder daar extra moeite voor te hoeven doen.

Als je dan je beweging gaat maken, gebruik je daarvoor alleen die spierspanning die je nodig hebt om die beweging te maken. Dan ben je op je snelst.

Hoe oefen je dat? Door het vooral langzaam te doen. Als je je bewegingen langzaam uitvoert, met voelende aandacht, zonder haast en met “de juiste spanning”, worden ze vanzelf vloeiend. Dan kosten ze vanzelf minder tijd. Voor je gevoel lijkt het misschien alsof je niet snel bent, maar als er iemand met een stopwatch bijstaat, zal blijken dat je steeds minder tijd nodig hebt om je bewegingen uit te voeren.

De snelst mogelijke beweging is een correct uitgevoerde beweging. “Correct uitgevoerd” betekent: zonder extra bijbewegingen, zonder extra spierspanning, en zo kloppend mogelijk. Als je met een partner traint, wees dan tevreden met een correct uitgevoerde beweging. Probeer niet de snelheid op te voeren! Dan ben je iets toe aan het voegen. Probeer simpelweg steeds de beweging nogmaals correct uit te voeren. Het herhalen, het oefenen, het bezig zijn de beweging te voelen, ermee te spelen – dat zijn de dingen die je helpen de tijd die een beweging kost tot een minimum te beperken.

Langzaam trainen helpt je ook te ontspannen. En ontspannenheid is van vitaal belang in elk aspect van de gevechtskunst. Als je moet vallen op een stenen vloer zonder je te bezeren, moet je ontspannen zijn. Als je met maximaal effect een klap uit wilt delen, moet je ontspannen zijn.

Je kunt jezelf alleen niet dwingen ontspannen te zijn. Je kunt jezelf wel tóestaan ontspannen te zijn. Door langzaam te oefenen. Slow is smooth, smooth is fast.

Wil je ook jezelf leren verdedigen door jezelf toe te staan ontspannen te zijn? Kijk dan bij de cursusinformatie en schrijf je in!