De afgelopen paar blogposts gingen over het idee van “onontkoombaarheid”. Als ik om me heen kijk, denk ik dat dit een groter probleem is dan we vaak denken. Als je aan de slag wil met weerbaarheid en zelfverdediging, is het daarom belangrijk om ook hier iets aan te doen.

Het gevoel van onontkoombaarheid

Als ik praat met leerlingen, maar ook met vrouwen in sociale settings, dan valt het me op dat vrouwen vaak manieren zoeken om iets te doen met de situatie die er al is. Ik kan het moeilijk beschrijven, maar het voelt alsof ze de wensen van anderen als wet zien.

Ik stel het me voor als volgt: je loopt door een druk station, en alle mensen lopen hun eigen weg. Alleen zijn die andere mensen allemaal marmeren standbeelden die toevallig kunnen lopen. Als je niet geplet wil worden, is het enige wat je kunt doen, om die standbeelden heen lopen en uit de weg springen als er een jouw kant op komt.

Maar echte mensen zijn geen standbeelden en hun wensen zijn niet in steen gebeiteld. De situaties en wensen van mensen bestaan gedeeltelijk door van alles wat ze mee hebben gemaakt, maar ook door hoe ze ervoor gekozen hebben om daar mee om te gaan.

Mijn punt is: je hoeft de situatie niet te accepteren zoals hij is. Je mag zeggen: ik ga niet mee in deze situatie. Je wil weg van een feestje maar de enige met een auto is die man waar je niet zo’n fijn gevoel bij hebt. Hij wil graag dat je meegaat, je vriendinnen zeggen “joh kom op”, dus moet je dan maar meegaan?

Nee, je belt een vriend of vriendin uit bed, of je belt een taxi, en je laat je op een veilige manier daar weghalen. Je verandert de situatie. Kost een keer een klap geld, of kost misschien de boosheid van een vriendin, maar nu ben je uit deze situatie en voor de volgende keer neem je dus andere maatregelen.

Herhaling is oefening

Zoals ik ook al eerder heb gezegd, bestaat oefenen niet alleen uit herhaling, maar is alles wat je herhaalt, ook oefening. Ik hoor vrouwen relatief vaak dingen zeggen als “Dat kan ik niet hoor”, “Dat zou ik echt niet kunnen”, “Ik ben daar echt slecht in” en meer van dat soort verklaringen. In onze maatschappij wordt hulpeloosheid bij vrouwen vaak als sexy gezien, maar het heeft ook een grote negatieve impact. Elke keer dat je zoiets zegt, ben je jezelf aan het trainen om te verliezen.

In alles. In het leven. In autonomie. In weerbaarheid. En een van de belangrijkste regels die we hebben is “Don’t train to lose”: leer jezelf niet aan om te verliezen. En daar kun je dus zelf, zonder sporthal, zonder materialen, zonder partners en zonder zweten iets aan doen. Kappen met dat soort opmerkingen.

Maar daarna: ga eens na bij jezelf, hoe vaak stel je je een situatie voor waarin iets niet lukt? Hoe vaak zie je jezelf als de hulpeloze schakel in een situatie? Hoe vaak denk je na over situaties en ben je zelf niet eens de actieve hoofdpersoon? Kappen daarmee!

Oefenen vanuit je luie stoel

In gevaarlijke situaties is het allerbelangrijkste namelijk dat je gaat handelen. Wegwezen daar. Je hebt allang gevoeld dat het niet goed zit, dus je hoeft ook niet verder te analyseren. Weggaan, en als iemand probeert je tegen te houden, kan die persoon opzij stappen of je gaat door hem heen.

Maar die beslissing ga je nooit nemen als je gewend bent te denken in onontkoombaarheid. Als je jezelf hebt getraind om te denken dat jij niet actief kunt zijn, dat jij niet kunt handelen. Dus dat zul je eerst moeten veranderen. En dat kan gewoon vanuit je luie stoel.

Bedenk een situatie waarmee je wil oefenen. Het liefst een situatie die vaker voorkomt en waarin je iets anders zou willen doen. Begin niet te moeilijk. Doorloop de situatie in je hoofd helemaal, en zorg dat jij aan het einde wint. Dat wil zeggen: dat je heelhuids uit de situatie komt.

Het is niet de bedoeling dat dit een lange piekersessie wordt, en ook niet dat je door iemand anders gered gaat worden. Oefen daarom eerst met relatief makkelijke situaties, maar ga vooral geen extreme situaties verzinnen waar je waarschijnlijk toch nooit mee te maken krijgt.

Kom je onderweg iets tegen waar je je geen raad mee weet? Probeer een aantal verschillende dingen te bedenken die je zou kunnen doen. Het is essentieel dat jij aan het eind van deze visualisatie gewonnen hebt. En misschien kom je er tijdens de oefening achter dat je iets in je echte leven moet veranderen. Een nieuwe vaardigheid leren, een nieuwe gewoonte aanleren, of een aanpassing doen in je levensstijl.

Dit soort visualisatie-oefeningen zijn handig om uit de mindset van “onontkoombaarheid” te komen. Maar je moet ze wel gericht doen, en niet te lang. Aan het eind van elk scenario ben jij de winnaar, dus bedenk wat je moet doen om dat waar te maken.

Dit is een manier om jezelf te trainen actief te worden. De hoofdpersoon van je eigen leven. Niet alleen zorgt dit ervoor dat je in een noodsituatie makkelijker kunt gaan handelen. Het geeft je ook een nieuwe kijk op je eigen leven, waarin jij mag bepalen hoe jij wil leven!