Een tijd geleden publiceerde het Amerikaanse blog Jezebel een stuk genaamd “Becoming Ugly”. In het stuk beschrijft de schrijfster overtuigend en persoonlijk haar woede over de onderdrukking van vrouwen, aan de hand van een aantal zeer heldere voorbeelden.

Ik heb lang nagedacht voor ik hier iets op wilde zeggen, want ik ben natuurlijk een man en het gevaar van mansplaining* ligt hier op de loer. Toch wilde ik hier iets over schrijven, als balans op mijn eerdere post over mooi zijn en zelfverdediging.

Een dapper verhaal

Allereerst hier de link naar het artikel van Jezebel: Becoming Ugly, door Madeleine Davies.

Ik vind het een dapper verhaal. Haar emotie komt over, en ik begrijp ook de redenering. Het eerste waar ik iets over wilde zeggen was de reactie van haar beste vriend over mannen in hun kruis slaan. Dat je dat “nooit mag doen”. In de comments op het artikel zag ik dat dit een “regel” schijnt te zijn die vaker wordt genoemd: “Je mag een man nooit in zijn kruis slaan”. Wat een rot-reactie om van je beste vriend te krijgen.

En natuurlijk klinkklare onzin. Bij alle praktische zelfverdedigingslessen die ik heb meegemaakt, ook tussen mannen onderling, is een slag in het kruis gewoon onderdeel van de mogelijkheden. We weten dat iemand die jou kwaad wil doen, altijd een slachtoffer uitzoekt waarvan hij denkt dat hij hem of haar aankan. Zo’n aanvaller ga je niet slaan waar hij het sterkst is. Die sla je waar hij het zwakst is.

Daarbij is het natuurlijk ontzettend kinderachtig dat je zelf wel wilt kunnen doen wat je wil, maar van tevoren vast bepaalde sancties wilt verbieden. Onzin: elke handeling heeft consequenties. Als je geen gezeik wil, moet je je poten thuishouden.

Een waar verhaal

Maar het verhaal is niet alleen dapper. Wat ze schrijft, is ook pijnlijk waar:

“Het is vreemd dat tot voor kort, literatuur over het gezinsleven werd gezien als duf en saai vergeleken met verhalen over avonturen van mannen, vooral aangezien het leven van een vrouw, van begin tot eind, is gevuld met geweld. We worden geboren, we leren bang te zijn, we leren om bekeken te worden, we leren om stil te zijn, we bloeden, we baren, we worden oud, we worden vergeten, en dan gaan we dood. Zoveel van wat we tegenkomen – trouwen, kinderen krijgen – is bedoeld om ons pijnlijk stil te houden.”

Ik kan er zo links naar mijn eerdere posts in plakken, over leren bang te zijn, over leren bekeken te worden: deze, deze, deze, deze…

Maar de oplossing…

Maar dan komt de beschrijving van haar gevoel, waar de titel van haar artikel over gaat:

“Het is beter, denk ik nu, om […] zo walgelijk te worden als ik maar kan, als belediging van deze mannen – zoveel mannen – die vrouwen haten en de vrouwen die hen adoreren.”

Ten eerste: ik denk niet dat dit werkt. Ik denk dat er zowel mannen zijn die vrouwen nare dingen aandoen, als mannen die dat niet doen. Beste mannen, dit is een keuze.

Maar als die keuze eenmaal is gemaakt, kun je daar als beoogd slachtoffer niets aan veranderen. Zelfverdediging is geen communicatie. Zoals je leest in het stuk van Solnit en in dat van Davies, zien de mannen over wie het gaat hen niet als gelijkwaardig.

En als je de ander niet als gelijkwaardig ziet, ga je ook niks van haar aannemen. Het is onmogelijk een gesprek te hebben met iemand die zichzelf beter vindt dan jij. Als jij jezelf dus bewust lelijk maakt… interesseert dat hem geen bal. Die mannen zullen daar nooit iets om geven.

Daarnaast is het een misverstand op strategisch niveau. Verkrachters zoeken niet iemand die ze willen pakken, maar iemand die ze kunnen pakken. Dat gaat niet direct over aantrekkelijkheid. Dat gaat over geschiktheid als prooi. Er zijn genoeg mensen slachtoffer van verkrachting geworden die door anderen als “niet aantrekkelijk” bestempeld zijn.

In termen van de kosten-baten analyse die daders uitvoeren: je kunt de baten niet verlagen. Je kunt alleen de kosten verhogen. Kort gezegd: “lelijk worden” is niet de oplossing voor het probleem: “Geweld tegen vrouwen”.

…is erger dan het probleem

Ik geef zelfverdediging. Dat is mijn vakgebied. Maar ik ken vrouwen die geven les in dansen. Die helpen elkaar met make-up, met kleding kiezen, met sexy bewegen. En uit de toon van dit artikel krijg ik bijna het idee dat die vrouwen dan verkeerd bezig zijn.

Maar ik denk niet dat dat zo is. De danslerares die dames “lady styling” leert, om er op de dansvloer sexy uit te zien… werkt die echt mee aan de onderdrukking van vrouwen? Is ze gewoon een dom miepje die niet weet wat ze aanricht?

Ik denk het niet. Ik denk dat het niet klopt om deze vrouwen te beschuldigen van overloperij. Ik denk dat wat zij doen, óók belangrijk is voor het bekrachtigen van vrouwen. Want als je jezelf lelijk maakt voor mannen, dan ben je wéér iets voor mannen aan het doen, in plaats van voor jezelf.

In het Engels heb je een uitdrukking “Cutting off your nose to spite your face”: Je neus afsnijden omdat je boos bent op je gezicht. Jezelf geweld aandoen om een ander geweld aan te doen. Niet alleen zinloos, maar het werkt ook fantastisch averechts.

Ruimte voor jou

Simpel gezegd: het werkt nooit om gedeeltes van jezelf te verstoten. En dat is nou juist het gevaar dat op de loer ligt als je je eigen fysieke mooiheid probeert te verstoten. Want jouw lichamelijkheid, jouw seksualiteit, wat je wil, waar je zin in hebt – dat is een onderdeel van wie jij bent; sterker nog: het is een essentieel onderdeel van dat je een heel mens bent.

Het enige dat ik dus als man kan zeggen is: luister niet naar mij. Doe niets voor mannen. Doe het voor jezelf. En ik denk dat zelfverdediging daarover gaat. Dat gaat over ruimte voor jezelf creëren. Als je die ruimte eenmaal hebt, dan kun je op zoek gaan naar wat jou plezier brengt.

Sommige van de meest “hele”, de meest complete vrouwen die ik ken, zijn óók bezig met “er mooi uitzien”. Niet vanuit een neurotische behoefte om goedkeuring van de ander te krijgen; maar vanuit de overtuiging dat het fijn is om de beste versie van jezelf te zijn die je kunt zijn.

———————————————————-
*mansplaining: Als een man een vrouw haar eigen ervaringen gaat uitleggen alsof ze die zelf nog niet weet. Van Rebecca Solnit, Men Explain Things To Me.