Zelfverdediging is iets wat je het liefst preventief geeft. Helaas blijkt uit de cijfers dat heel, heel veel vrouwen te maken krijgen met aanranding, verkrachting of ander seksueel geweld. En dus is er ook iets dat je moet weten als je al iets naars hebt meegemaakt.

Schaamte

Helaas is een van de meest gevoelde emoties na een aanranding schaamte. Een voormalig vrijwilliger* in een rape crisis center op een Amerikaanse campus vertelt dat een van de dingen die verkrachte meisjes heel vaak zeiden is:

Mijn vader vermoordt me.

Waarom? Steek- en schietpartijen, auto-ongelukken, alle mogelijke ellende maken mensen mee zonder te denken “Het is mijn schuld”. Waarom is dat bij verkrachting dan anders?

Gelukkig heb ik daar geen antwoord op. Want het is namelijk niet anders.

Het is niet jouw schuld.

Je wilt er iets aan doen

Misschien ben je ooit aangerand of verkracht, of misschien wil je gewoon dat het je nooit overkomt. Je neemt les bij mij of bij iemand anders, want je wilt er iets aan doen.

Dat betekent niet dat het jouw schuld is.

En dat is soms best moeilijk te onthouden. Want het gesprek komt altijd terecht bij: wat kun je doen om verkrachting te voorkomen?

Precies. Wat kun jij doen om verkrachting te voorkomen.

Drink niet zoveel dat je geen controle meer hebt. Ga naar feestjes en cafés alleen met vrienden die je vertrouwt. Als je op een date bent, drink dan je glas leeg voor je naar het toilet gaat. Enzovoort.

En dat klinkt dan alsof jij er iets aan moet doen. Toch is dat niet wat ik bedoel.

En dan moeten we het hebben over het feit dat een aanvaller zijn slachtoffer altijd uitzoekt. En dat jij daar iets aan kunt veranderen. En ook dát betekent niet dat het aan jou ligt.

Een mens hoort niet naar andere mensen te kijken om uit te zoeken of hij ze kan verkrachten of op een andere manier misbruik van ze kan maken.

Doet iemand dat wel, dan is hij defect.

En dat heeft niks met jou te maken.

Zwemmen

Voor mij is zelfverdediging net zo iets als leren zwemmen. Ja, zwemmen is leuk – totdat je midden op de Stille Oceaan van je zeiljacht afwaait. Het oefenen voor zwemmen is leuk.

Het oefenen voor zelfverdediging is ook leuk. Je leert je hele lichaam te gebruiken. Je leert denken, voelen, problemen oplossen, improviseren, beter naar je omgeving kijken, vertrouwen op je lichaam, minder stressen, enzovoort.

En het is natuurlijk. Het zit in ons allemaal. 5 dagen per week van 9 tot half 6 achter een bureau zitten heeft uiteraard een boel onderdrukt, maar reken er maar op dat in de oertijd, toen wij nog als verzamelaars/jagers leefden, iedereen zich kon verdedigen.

(De reden dat vechten in de geschiedenis meer door mannen werd gedaan, is dat het minder erg is voor een samenleving als er een paar mannen door de sabeltandtijger worden opgegeten, dan als er een paar vrouwen worden opgegeten.)

Het is dus meer een kwestie van iets herontdekken dan iets echt moeten leren. Elke keer als ik die herontdekking zie bij mijn leerlingen, zie ik hoe leuk ze dat vinden, hoeveel plezier en voldoening het ze geeft.

Verantwoordelijkheid

Betekent dit dan dat jouw veiligheid jouw verantwoordelijkheid is?

Nee.

Het betekent dat je jouw veiligheid gedeeltelijk je verantwoordelijkheid kunt maken.

Als ik door de stad fiets, kijk ik altijd 10 keer of er geen verkeer aankomt, en als er wel een auto aankomt, kijk ik door de voorruit naar binnen om te zien of de automobilist mij gezien heeft.

Waarom? Hij of zij moet toch opletten of ze mij niet omver rijden?

Klopt. Helemaal waar. Alleen wil ik mijn leven niet tot inzet maken van de gok dat ze dat ook echt doen.

Ik wil mijn leven niet in andermans handen leggen, in de handen van iemand die misschien niet oplet, aan het bellen is achter het stuur, een glaasje opheeft, boos is, haast heeft, niet van fietsers houdt, noem maar op.

Dus wat doe ik? Ik neem een stukje verantwoordelijkheid van hen over.

Jouw verdienste

En zo is het ook met zelfverdediging. Iedereen moet van jou afblijven. Niemand heeft het recht jou aan te raken als jij dat niet wilt. Je moet in bikini over straat kunnen, je moet midden op een feest helemaal los kunnen gaan, zonder dat iemand jou lastig valt.

Want weet je wat? Ook het recht om je goed te voelen in kleren die jij uitzoekt, te genieten van hoe sexy je bent, is een mensenrecht. En dat is nooit een vrijbrief voor iemand anders om wat dan ook tegen jouw zin te doen.

Als jij zonder helm op de fiets zit, is dat ook geen vrijbrief voor een ander om jou aan te mogen rijden. En dan hoef je je dus ook nooit schuldig te voelen of te schamen als iemand jou heeft aangereden.

Deze schuld en schaamte zijn een maatschappelijk probleem, waar iets aan gedaan moet worden op een breder gebied.

Helaas zijn we nog niet zover dat dat al is gebeurd. En daarom neem jij een stukje verantwoordelijkheid op je dat je niet op je hoeft te nemen. Namelijk: een klein stukje verantwoordelijkheid voor je eigen veiligheid. Niet een stukje verantwoordelijkheid voor de daden van een ander.

Dat is dapper, en volwassen, en stoer en 100% jouw verdienste die jij gratis en voor niks aan de wereld geeft.

Schuld

De schuld ligt altijd 100% bij degene die jou aanvalt.

Aanvalt – het zit al in het woord zelf. Iemand die jou aanvalt maakt een keuze.

Iemand die jou aanrandt of verkracht maakt een keuze waardoor jij geen keuze mag hebben.

Dat heeft niets te maken met wat jij ook gedaan zou kunnen hebben.

Oh ja, we zijn allemaal mensen, en we willen graag genuanceerd doen. Dus zeggen we wel eens “Ja maar het is niet altijd 100% duidelijk.”

Jawel hoor. Ik zie wel eens meisjes dansen met een man met wie ze niet willen dansen. Dat zie ik al aan hun gezicht op 20 meter afstand. En dan hebben ze nog niet eens “nee” gezegd. Grijs gebied? Helemaal niet.

Fout in de hersenen

Helaas hebben we als mensen ook allemaal een paar standaardfouten in onze hersenen zitten. We willen graag denken dat de wereld eerlijk is. Dus we willen graag zeggen dat iemand haar eigen ellende zelf heeft veroorzaakt. Blaming the victim heet deze standaardfout.

Ga er niet in mee. Of je iemand die zoiets tegen jou zegt wilt vergeven, of beter niet meer kunt zien, is jouw keuze. Maar weet dat het een foutje in de hersenen is, en niet de waarheid.

Schuld, schaamte en verantwoordelijkheid

Dus, een korte samenvatting:

• Het is nooit jouw schuld, en, nee, ook niet als je op een feestje in bikini staat te paaldansen;
• Als je gaat leren jezelf te verdedigen, betekent dat niet dat je verantwoordelijkheid neemt voor de daden van een ander;
• Het betekent alleen dat je een stukje verantwoordelijkheid voor je eigen veiligheid neemt…
• …omdat, helaas, je er niet vanuit kunt gaan dat een ander dat voor je doet.

Geniet van wie je bent, inclusief je eigen seksualiteit, en laat niemand je schuld of schaamte aanpraten als een ander jou aanvalt.

* We need to change how we talk about rape. Erg goed artikel – dat alle mannen eens zouden moeten lezen.