In de Verenigde Staten zijn “mass shootings” aan de orde van de dag. Mannen die, om wat voor reden dan ook, besluiten bekenden en onbekenden met een regen aan kogels te bestoken.

In Nederland zijn vuurwapens gelukkig verboden. Daarnaast zijn er hier tot nu toe weinig aanslagen gepleegd. Maar mocht zoiets een keer hier gebeuren, of mocht je in een land zijn waar dit wél vaker gebeurt, wat kun je dan het beste doen?

Weggaan is altijd winnen

Het allerbelangrijkste om te benadrukken bij zelfverdediging is dat weggaan altijd een goede win is. Of het nou bij een date is waar je je niet prettig voelt, bij een leraar of collega of baas of waar dan ook: weggaan is altijd de één-na-beste manier om een probleem op te lossen.

De beste manier? Ueberhaupt niet in de problemen terecht komen. Voorkomen is beter dan genezen. Natuurlijk.

Laat ik hier gelijk ook zeggen dat dit in het geval van geweld een wettelijke verplichting is. Je mag alleen geweld gebruiken om jezelf te verdedigen als je zonder dat geweld te gebruiken niet weg kunt komen. En als je dan geweld gebruikt, moet het alleen dienen om weg te komen.

Bovenaan deze post zie je een foto van een station in Nederland tijdens een bom-alarm. De politie heeft een gedeelte van het station afgezet met linten. Zoals je ziet, drommen mensen samen bij de linten. En mijn vraag is dan:

Waarom zijn deze mensen hier nog?

Denken ze dat de politielinten granaatscherven van een bom gaan tegenhouden? Dat als de pilaren van het station het begeven, de linten en soort magisch schild over hen heen vormen?

Even voor de duidelijkheid: de dreiging in deze situatie was reëel. Dit was niet iemand die z’n plastic tasje was vergeten.

Er is geen enkele reden om hier te zijn. Geen enkele. Als je hulpdiensten ziet verschijnen is er maar één advies: wegwezen. In het beste geval loop je de hulpverleners in de weg; in het ergste geval kom je om met de rest.

“Run. Hide. Tell.”

Een van de belangrijkste benefits van zelfverdediging is dat je je bewegingsvrijheid en je keuzevrijheid vergroot. Het gaat immers om jouw leven. Dus wat kun je verzinnen op het moment dat het station wordt afgezet wegens een terreurdreiging?

Zolang er nog niks gebeurd is, valt het nog onder het kopje “niet zijn waar nare dingen gebeuren” wat een van de belangrijkste strategieën van zelfverdediging is. Maar stel er ontploft iets. Iemand begint te schieten. Iemand trekt een mes in een menigte of wat dan ook. Wat dan?

Het traditionele advies is “Run. Hide. Tell.” Rennen, je verstoppen, en de alarmdiensten op de hoogte brengen. Dat is wat mij betreft een goede eerste poging, maar ik heb een paar problemen met dit advies.

Mijn probleem met “Run”

“Wegrennen” is nogal ongericht. En dat maakt het niet altijd tot de beste optie. Wordt je op een verlaten industrieterrein vastgehouden, waar moet je dan heen rennen? Heeft de aanvaller vrij schot op een open ruimte, zoals onlangs in de VS? Wat dan?

Het belangrijkste om te onthouden is hier “ren naar veiligheid toe, niet van gevaar af”. Gewoon maar gaan rennen is niet genoeg. Moet je straks misschien nog vechten? Dan heb je daar nog kracht voor nodig. Je plan moet meer inhoud hebben dan alleen maar “wegrennen”.

Mijn probleem met “Hide”

Probeer voor de grap eens uit te rekenen hoeveel uren geweld je al hebt gezien – in films en series. En besef dan dat al dat geweld het tegenovergestelde is van hoe geweld in het echt werkt. In films is een schotwond in de schouder een vleeswond; in het echt is hij dodelijk. In de film staan mensen die je reanimeert met een AED weer op en vechten verder; in het echt worden ze niet eens wakker.

In films worden allerlei voorwerpen gebruikt als dekking in een vuurgevecht. Bankstellen, omgegooide tafels, partitie-wanden, auto-portieren… maar in het echt houden al deze voorwerpen geen kogels tegen. Je moet van goeden huize komen om te snappen welke materialen jou alleen verbergen, maar niet beschermen.

Daarnaast maakt verstoppen je passief. Ieder kind dat verstoppertje heeft gespeeld, weet dit. Je kunt niks doen, en als je gevonden wordt, ben je de klos.

“Move! Escape or Attack!”

Een vuurwapeninstructeur uit de VS stelt een ander advies voor: “Move! Escape or Attack!”

De belangrijkste reden dat hier mijn voorkeur naar uitgaat, is dat het je in de actieve rol zet. Zowel escape – “ontsnappen” – als attack – “aanvallen” – zijn doelgerichte gedragingen. Ze gaan niet uit van weggaan van een ongewenste situatie, maar toegaan naar een gewenste situatie. Ze geven jou het heft in handen.

Maar daarnaast is ontsnappen intelligenter dan rennen, en aanvallen intelligenter dan verstoppen (of “vechten” wat ook wel eens als derde optie wordt gegeven). In “ontsnappen” en “aanvallen” zit een plan. Over dat plannen heb ik al eerder geschreven: één plan hebben kan je leven redden.

Het is handig, en helemaal niet zo moeilijk, om voor situaties waar je vaak bent, zoals op je werk of op een station, een plan klaar te hebben liggen voor zowel ontsnappen als aanvallen. Sterker nog, het is een goede visualisatie-oefening die je helpt om meer controle over je leven te krijgen. Verzin een plan, en visualiseer hoe je dit uitvoert en veilig wegkomt. Alleen dat al werkt bekrachtigend voor je hele leven.

Zoals ik boven al aangaf, is “aanvallen” altijd optie 2. Dus in feite kun je altijd je ontsnappingsplan in werking zetten, tenzij dat echt onmogelijk of onrealistisch is. In feite heb je hier dus al alles wat je nodig hebt om je leven weer een stuk veiliger te maken, en jezelf meer vrijheid te geven.

Probeer het eens. Verzin eens zo’n plan voor een plek waar je vaak bent, en kijk hoe weinig tijd je dat eigenlijk kost. En hoeveel rust het geeft dat jij al weet hoe je moet handelen als de nood aan de man is.